Over de renaissance van het design

Meneer Chiave, tot dusver is altijd het ontwerpprincipe ‘form follows function’ toegepast. In welke mate verschuift deze focus nu duurzaamheid steeds belangrijker wordt?

Naar mijn mening is het idee dat design vorm volgt overdreven en gaat het voorbij aan veel belangrijkere aspecten. Voor mij gaat het bij design over emoties, herinneringen, dromen, traditie, cultuur en vakmanschap – dingen die het hart aanspreken in plaats van het verstand. Ontwerpers zijn probleemoplossers. Als we het leven van mensen verbeteren, kunnen we ook het welzijn van onze planeet bevorderen. Daarom wordt duurzaamheid, en vooral de circulaire economie, steeds belangrijker voor ontwerpers. Wij mensen zijn verantwoordelijk voor hoe we leven, consumeren en reageren op onze omgeving. Als ontwerpers hebben we een nog grotere verantwoordelijkheid, omdat wij diegene zijn die nieuwe dingen creëren. Iets nieuws maken hoeft echter niet per sé het verstandigst te zijn. Wellicht is het in de wereld van vandaag beter om niet altijd voor ‘nieuw’ te gaan. In zekere zin ervaren we een soort renaissance van het design.

Welke betekenis heeft de circulaire economie in de context van design?

Vroeg of laat zal er een natuurlijke waardering en bewustwording ontstaan voor producten die op hun eigen manier recyclebaar en verantwoord zijn. We proberen dingen te hergebruiken, te recyclen en opnieuw te ontwerpen. Het gaat erom dat we het scheppingsproces heroverwegen. In Marcel Wanders Studio hebben we bijvoorbeeld de hanglamp Flos Skynest ontworpen. Dit tijdloze design object combineert de traditie van ambachtelijk vlechtwerk met innovatieve verlichtingstechnieken. Elk verlichtingselement wordt via een eenvoudig steeksysteem tussen de centrale kern en de ring rondom geplaatst, zodat de lamp in geval van reparaties makkelijk kan worden gedemonteerd en gerecycled. Volgens mij is dit het toppunt van een stijlvol, handgemaakt product dat duurzaam, ethisch en technologisch innovatief is.

Hoe kunnen ontwerpers een belangrijke rol spelen bij het bevorderen van een duurzame toekomst?

Wij spelen daarbij een cruciale rol. Als ontwerper volg ik altijd het principe van ‘minder en meer’, oftewel minder kwantiteit en meer kwaliteit. Dit betekent dat ik objecten probeer te ontwerpen die langer meegaan. Ik denk dat de verantwoordelijkheid van een ontwerper veel groter is dan wat men normaliter associeert met design. Het gaat om de consumenten te informeren en hen tot een duurzame levensstijl te inspireren. Het is niet voldoende om ze op de hoogte te brengen van wat we doen met gerecyclede kunststof of grondstoffen – want dat is te beperkend. We willen de manier veranderen waarop mensen hun leven leiden en een duurzamere communicatie mogelijk maken door belevenissen te creëren die de consumptie van duurzamere objecten, producten en ervaringen bevorderen. Door ons werk zijn we collectief verantwoordelijk voor het vergroten van de bewustwording van duurzaam gedrag en het laten zien hoe we minder of beter kunnen consumeren.

Wat is de relatie tussen kunst, design en de circulaire economie?

De circulaire economie zorgt ervoor dat een designstuk een lang leven is beschoren – en dat is geweldig! Als je echt van iets houdt, dan wil je er zo lang mogelijk van genieten, toch? Misschien wordt het zelfs wel een gekoesterd erfstuk. De emotionele waarde maakt designerstukken als deze tijdloos. Ik noem dat emotionele duurzaamheid. Uiteindelijk gaat het er dus om om een gesloten kringloop te creëren. Bij design volgt men geen rechte lijn van creatie, productie, consumptie en tentoonstelling. Het proces is eerder circulair. Er is een bepaalde interactie en alles is met elkaar verbonden. Dat is ook het centrale idee achter de installatie ‘The Domino Act’, die ik voor Audi heb ontworpen voor de Milan Design Week van dit jaar.

Over uw installatie voor Audi gesproken: kunt u ons iets meer vertellen over het idee erachter?

Het gaat hierbij om een herinterpretatie van het domino-effect. Het domino-effect is een door de Verenigde Naties geformuleerde theorie, die als uitgangspunt heeft dat alle hulpbronnen en alle duurzaamheidsproblemen zoals voedseltekorten, milieuvervuiling, watervervuiling en ontbossing nauw met elkaar zijn verbonden. Het zijn dus geen op zichzelf staande problemen. We hebben echter gekozen voor de naam ‘Domino Act’, omdat deze positiever klinkt. Als we allemaal slechts één kleine stap zetten naar meer duurzaamheid, ons dagelijks leven ook maar een klein beetje veranderen en allemaal samenwerken, dan komt de rest vanzelf. Dit zal een verandering teweegbrengen. Het gaat daarbij in feite om een positief domino-effect. Hoewel het geen effect is, maar een daad, een gezamenlijke actie. Laten we de wereld samen veranderen en er een betere plek van maken.